Sprzęgło Haldex

Ostatnimi czasy na rynku zaroiło się od samochodów z napędem 4×4 – AWD, 4matic czy quattro. Nazwy różne, znaczenie jednak to samo. Pierwszym tego typu autem na rynku było Audi Quattro, wprowadzone w 1979 roku. Od tego czasu producenci prześcigają się w coraz to nowych systemach i nowinkach technologicznych, związanych właśnie z napędem na dwie osie.

Dlaczego samochody typu 4×4 są tak popularne w ostatnich czasach? Wydaje się, że głównym czynnikiem jest tutaj bezpieczeństwo. Samochody wyposażone w napęd AWD są bardziej stabilne, szczególnie w ciężkich warunkach, np. śliska czy oblodzona nawierzchnia. Współcześnie stosuje się stały napęd na cztery koła, bowiem napęd dołączalny jest mało nie spełnia dobrze swoich funkcji (w przypadku ekstremalnych sytuacji za późno by się „załączył”).

Tak jak na początku artykułu wspomnieliśmy, producenci prześcigają się z coraz to nowszymi technologiami. Niezwykle popularne wciąż pozostaje tzw. sprzęgło Haldex, a więc rodzaj międzyosiowego mechanizmu różnicowego. Charakterystyczną cechą tegoż sprzęgła jest samoczynne rozdzielanie momentu obrotowego jednostki napędowej na poszczególne osie, zależnie od poślizgu kół przedniej i tylnej osi.

Jedną z największych zalet sprzęgła Haldex jest jego zdolność do podziału momentu obrotowego w szerokim zakresie, od 0% do nawet 100%! Co to oznacza dla nas w praktyce? Wyobraźmy sobie, że poślizgowi ulegają tylne koła – w takim przypadku cały napęd znajduje się na przednich kołach.

Istnieją alternatywne rozwiązania dla sprzęgła Haldex, jak choćby mechanizm różnicowy Torsena, jednak ten w podobnej sytuacji przeniesie maks. 75% napędu na jedną oś. Sprzęgło Haldex pełni funkcję blokady klasycznego mechanizmu różnicowego w autach rekreacyjnych.

Jakie są wady tego typu rozwiązania? Do najbardziej znaczących minusów zaliczamy przede wszystkim opóźnienie w działaniu. Z tego też powodu, wielu producentów stosuje w autach klasy wyższej sprzęgło Haldex, które jest droższym ale też i szybszym mechanizmem.

Jak zbudowane jest sprzęgło Haldex? Najłatwiej opisać je, jako walec wypełniony płynem magnetoreologicznym. Wewnątrz występują dwa rodzaje płytek – te z nacięciami połączone są z wielowypustem wału, z kolei płytki z otworami współpracują z rowkami w obudowie. Wspomniane płytki lokalizowane są naprzemiennie i obracają się względem osi. Dwa rodzaje płytek obracają się z różną prędkością, co staje się przyczyną gęstnienia płynu wtedy, kiedy występuje różnica obrotów pomiędzy kołami dwóch osi. Ma miejsce więc stopniowe wyrównywanie obrotów, a kiedy występuje duża różnica obrotów, następuje zanik poślizgu sprzęgła i połączenie staje się sztywne.